25η ώρα.

Ποτέ δεν είχα ξαναδεί να πέφτει πυκνό χιόνι μες στο καλοκαίρι. Έτριβα τα μάτια μου, μήπως με ξεγελούσαν μα η εικόνα επίμονα καρφωμένη στο παράθυρό μου διέσχιζε τη μέρα, στην έσχατη ώρα της. Κάπως έτσι πέθαινε η εποχή στο μέσο της πόλης, πριν βγει ο ήλιος κι αναστηθούν τα σκοτάδια στις τρεμάμενες προσόψεις των κτιρίων. Και το φως ξανάρχιζε να παρελαύνει κάνοντας απογραφές στους τοίχους, με τα εκτυφλωτικά επίθετα και τα ονόματα των περαστικών, που έμεναν τόσο γυμνά κι ασυνόδευτα απ΄ την παλιά τους χάρη. 


Ο πίνακας είναι της Nατάσας Μεταξά, τρεις γοργόνες κι εγώ.

Μυθική μέρα, Λίνα Φυτιλή

Τρίτη, 29 Απριλίου 2014

Μυθική μέρα, Λίνα Φυτιλή

Λίνα Φυτιλή

Μυθική μέρα

Εκδόσεις Ενδυμίων, 2014

Του Γιώργου Λίλλη*

Η μυθική μέρα, της Λίνας Φυτιλή είναι ένας παράπλευρος κόσμος που συνυπάρχει με την πραγματικό. Τα ποιήματά της, αποκαλύπτουν την αξία του μύθου μέσα στις ατραπούς της καθημερινότητάς μας. Θα έλεγα πως οι στίχοι της είναι ένα μανιφέστο που επιθυμεί να επαναφέρει τον μύθο στη ζωή μας. Παλιότερα ο μύθος έπαιζε σημαίνοντα ρόλο στους ανθρώπους. Πιστεύω πως χάσαμε τον κρίκο εκείνο από την στιγμή που γίναμε πιο πραγματιστές. Ή όταν χάσαμε την παιδικότητά μας και εγκλωβιστήκαμε στην στιβαρή ενηλικίωση. Η Φυτιλή αναζητά τα αίτια γι΄ αυτή την απώλεια:

Τα πρωινά,

όταν μεταμορφώνεσαι σε ξυπνητήρι,

όταν γίνεσαι αναλώσιμο γραφείου,

συρραπτικό

Ή φθαρμένο ντοσιέ,

τιμολόγιο σε κάποιο γκισέ,

νιώθεις το μηδέν ολοστρόγγυλο

να γλιστράει μέσα στα δάχτυλά σου.

Σπάνια έχω διαβάσει ένα τόσο καίριο ποίημα, που να μιλά για την φυλακή της καθημερινότητας, για τον αγώνα να απελευθερωθούμε από το γίνουμε αντικείμενα. Είναι τραγική η διαπίστωση ότι ζούμε τόσο πεζά, όπου ο χρόνος μας μετατρέπει σε μηδενικά μέσα στην συνεχόμενη επαναλαμβανόμενη κίνηση προς το άγνωστο. Τελικά τι είμαστε; αναρωτιέται η Φυτιλή. Έρμαια των συνθηκών, ή συναισθηματικά όντα που αποζητούν την ελευθερία;

Όταν με τη σειρά σου,

μάθεις να είσαι

με τα πράγματα

κι όχι με τις λέξεις,

τότε

ένας ωκεανός

σε μικρογραφία

πίσω σου,

θα παίζει αμφιταλαντευόμενος

τη σκηνή

όπου οδύνη κι ηδονή

απέχουν

στον τυφλό καθρέφτη σου

Ενός λεπτού σιγή.

Η Φυτιλή πιστεύει στον άνθρωπο. Στην δύναμη των αισθήσεων. Αναζητά το μύθο πίσω από τις έννοιες, το θαύμα πίσω από το μεγαλεπήβολο. Ο σε μικρογραφία ωκεανός στον τυφλό καθρέφτη, όπου μπορείς να φανταστείς ή να ονειρευτείς αυτό που είσαι ή αυτό που θα ευχόσουν να είσαι. Οι στίχοι της, ώριμοι, διαυγείς, δείχνουν ένα δρόμο μέσα στο χάος με το συναίσθημα να παίζει τον κυρίαρχο ρόλο του καθοδηγητή κι όχι η λογική που μας στερεί πολλές φορές να αισθανόμαστε την υπέρβαση στη ζωή μας. Βρίσκω στα ποιήματά της την κατασταλαγμένη σοφία των Σούφι της ανατολίτικης φιλοσοφίας, κι έναν προσεγμένο λυρισμό, χωρίς περιττά στολίδια, που δημιουργούν όχι μόνο εντυπωσιακές ποιητικές εικόνες, αλλά και προσφέρουν, το πιο σημαντικό, ιαματική ομορφιά για όλα αυτά που δεν χάνονται μέσα στο χρόνο και που μας καθορίζουν:

Δεν ξέρω

από που έρχονται

τα χειροκροτήματα,

οι παθιασμένες ζητωκραυγές

απ΄ τον εξώστη, τον ουρανό

από κάποια φυγόκεντρη στροφή

του δρόμου ίσως,

όταν μπαίνω σε μια λίμνη βαθιά

όπου τα νερά είναι κρύα,

οι ήχοι βουβοί

κι η νύχτα, από

χίλιες και μία ζωές αγνώστων

σπαρμένη φώτα δίπλα,

ετοιμάζεται

αναπάντεχα

να εκραγεί.

Μυθική μέρα.

Ψάχνω μια μέρα που να ξεκινά απ΄ το ωμέγα της,
μια μέρα σχεδόν μυθική, όπου κάθε εξαίρεση θα
συναντά τον κανόνα της.


Στη φωτογραφία, ανθισμένες αμυγδαλιές.

Λήθη.

Πώς γίνεται να μη θυμάμαι τις παιδικές μου φάρσες, τα μυστικά των τοίχων πριν ξεφλουδίσουν, τους φίλους που φυτεύουν το βλέμμα τους σ' άγονες γραμμές, αυτούς που πέφτουν και κοιμούνται από φόβο'  πώς γίνεται να έχω ξεχάσει τα δάκρυα που στεγνώνουν το καλοκαίρι στο παράθυρο, τη θάλασσα στον τρίτο, τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας στο λαιμό μου, το κομμένο αυτί του Βαν Γκογκ στο κομοδίνο; Καλά λένε - πως είμαι εντελώς εκτός τόπου και χρόνου - σαν τους αυτόπτες μάρτυρες που τρέμουνε τον ίσκιο τους και ζητούν στη μέση του Ωκεανού, αδιάφορα τάχα,  ο τελευταίος να κλείσει την πόρτα.


Ο πίνακας είναι του Γιάννη Στεφανάκη.

Επί ποδός.

Όλοι ήταν επί ποδός. Το λόγο δεν τον ήξερα, τον έμαθα μετά. Πέθανε ο Γ., στον ύπνο του, είπαν. Ανακοπή. ''Τον τσίμπησε ένας ξαφνικός πόνος σαν σκορπιός στο στήθος.''
  Από κάποιο ανοιχτό παράθυρο ακούστηκε το λαικό τραγούδι: Γιατί με πρόδωσες, γιατί…Θυμήθηκα αίφνης τη μάνα μου, που έλεγε μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι η καρδιά κάνει το αίμα να κινείται αλλά τα στηθοσκόπια δεν είναι αθάνατα.

Φωτογραφία: Kevin Corrado.

Το θραύσμα μιας ανάμνησης.

Είχαμε βρει ένα καροτσάκι στο λυόμενο της Βγένας. Το είχαμε μισό μισό με τη Χ., πότε έμπαινε μέσα η μία, πότε η άλλη, εκτός από τις ανηφόρες που τις κόβαμε ποδαράτες. Τα βράδια πηγαίναμε στο Αρτεσιανό. Ψυχή δεν υπήρχε γύρω μας. Ακούγαμε μόνο το γρύλισμα από τις ρόδες του καροτσιού και μακρινούς διάσπαρτους ήχους. Θυμάμαι τη Χ. να λέει πως το Αρτεσιανό ήταν από κάτω σπαρμένο με αρχαία που είχαν ξεμείνει από κάποιο παλιό ναυάγιο, όταν η πόλη ήταν ακόμα θάλασσα.
  Εγώ δεν την πίστευα.

Ο πίνακας είναι του David Hockney.

Strangers in the night.

Ξημέρωμα στο δρόμο.  Ξενοδοχεία γεμάτα αγνώστους, κόσμος που διασχίζει τα στενά. Μπαίνουμε σε ένα καλντερίμι και βγαίνουμε μπροστά σε ένα χώρο με παραταγμένα καντήλια, όλα αναμμένα στο όνομα κάποιου Αγίου, με όνομα παράξενο. Κάποιος δίπλα μου κάνει το σταυρό του και αρχίζει να διαβάζει τα τυπωμένα γράμματα στις εικόνες. Αυτά που συγκρατώ- τέτοια ώρα: Άγιος Ηλιανός, Άγιος Ερμείας, Αγία Γοργονία, Αγία Βερίνη, Άγιος Ωκεανός, Άγιος Αφρικανός... Κι έπειτα κάποιος με ρωτάει, αν ο Άγιος Αγαπήνωρ είναι υπαρκτό πρόσωπο ή πρόκειται για πλαστοπροσωπία.


Τα γλυπτά είναι του Gehart Demetz.

Εορταστικό απόγευμα.

                                                                                             Στον Γιώργο Ντίνα


 Του Αι Γιώργη ήτανε, που η πόλη τόσο απόμακρη κι αποκλειστικά δική μου με καλούσε να κάνω επισκέψεις, αν και μαύρα σύννεφα πλάκωναν από παντού. Ένας λόχος περαστικών αντάλλασε χειραψίες, περισσότερο αποστωμοτικές απ΄ όσο έπρεπε, σε δρόμο ξέφρενο από την κίνηση, που κάποιοι είχαν ονομάσει Άνω ποταμών παρά την κατηφορική του κλίση.
   Εκεί στεκόμουν, μετανιωμένη που είχα βγει χωρίς πανωφόρι στην υγρασία. Αμήχανη κοίταζα όσους απαριθμούσαν τα υπάρχοντά τους, με παλάμες υγρές και ιδρωμένες, σώματα διπλωμένα στα δύο που δεν έβλεπαν καμία συνέχεια στην ιστορία της πόλης. Δεν διέκριναν μια λαμπάδα ψηλή να καίει τα πρόσωπα των εν ασκήσει λαμψάντων, το δράκο σκοτωμένο με μάτια κλειστά, μα ποιος ήταν ο σκοπός όλων αυτών, δεν ήξερα, μόνο η εγκάρδια ανταλλαγή ευχών ίσως, στα παγκάκια, όπου χάραζαν όλοι τα ονόματά τους κι ο σκοπός που αγίαζε τα μέσα εκείνου του εορταστικού απογεύματος, με τα σημάδια των ήλων στας χείρας.


Ο πίνακας είναι του Νίκου Ρουμπάκη, η λεκτική απόδοση του χρωματικού φάσματος.

   

Το βλέμμα.

Την βομβαρδισμένη πόλη παρακολουθείς από μακριά' η επαρχία σου, σαν παρατεταμένη αρρώστια σε βρίσκει πριν μπεις σε μια θάλασσα, σχισμένη στα δύο από αμέτρητους ανθρώπους που συναντιούνται, διασταυρώνονται, χωρίζουν προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Ο αέρας σφυρίζει υπόκωφος και ζωντανός, ότι όλα αυτά έχουν ξανασυμβεί κάπου, σε αόριστο χρόνο, όταν το νερό λαμπάδιαζε σα σπίρτο σε έναν βυθό πιθανοτήτων, που τον έβλεπες να καίγεται με τσίνορα ανοιχτά και βλέφαρα πυρετικά, ιδίοις όμμασι.

Η φωτογραφία του Antony Gormley, Another place

Η τελευταία πτήση

Δεν ήθελε μια ιπτάμενη μητέρα να τον κρατάει στα φτερά της. Σκεφτόταν τους κυνηγούς που φοβούνται τα πουλιά, όταν τα σημαδεύουν με την κάννη  της καραμπίνας τους κάτω από τις βρόμικες τραγιάσκες, μα εκείνου τα ύψη του έκαναν καλό. Ας τον πονούσαν οι γλώσσες των αχτίδων. Όλες οι μικρές σκέψεις του, γεννιόνταν στα πιο απρόοπτα σημεία,  όταν η ζέστη φούσκωνε τον ουρανό κι εκατοντάδες ήλιοι περαστικοί του μιλούσαν για ζητήματα που δεν τον αφορούσαν, μια ώρα τουλάχιστον πριν γυρίσει στο σπίτι, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα, βγάζοντας τα φτερά του κι αφήνοντάς τα πάνω στο τραπέζι της κουζίνας.
  Μετά βιαστικά έσπευδε να φιλήσει τη μητέρα, πριν εκείνη ακόμη του πει, άργησες Ίκαρε και τα φτερά λιωμένα αφήνουν ακάλυπτες τις πλάτες σου και το μέλλον σου σε  χρόνο σώματος παρατατικό, σε τσιμπάει να ξυπνήσεις πριν αναληφθείς, αλλά εσύ πάνω από ένα τέταρτο του αιώνα, στη χώρα όπου τα δάκρυα υπονοούνται, δε βλέπεις την ώρα και τη στιγμή.



Ο πίνακας είναι του Δημήτρη Αναστασίου, Βρίγη συγκίνησης- φλαμανδικό όνειρο.

ΛιΝΑ ΦΥΤΙΛη – εΝΑ ΠΟιΗΜΑ απο τη  Μυθικη μερα

Η εκδρομή

Το στόμα μου να πέσει

αν λέω ψέματα

Να πάω σε όλα τα ραντεβού

με τον απανταχού απών

άντρα

κάτω από τη γηραιά κολώνα

της Δεή

στις δέκα παρά τέταρτο

μιας κάποιας ηλικίας.

Μετά θα έρθουν κι άλλοι

να πάμε όλοι μαζί,

ένα σώμα

συναρθρωμένο

από χιλιάδες κομματάκια

σε κάποια εταιρεία εμφιαλώσεως

στην Αλεξάνδρεια

με ένα στομάχι

σαν από γκαζόζα.

Ο πίνακας είναι του Βασίλη Σελιμά, ''Είμαστε όλοι ξένοι''

100 ακέφαλες λέξεις.

Για μια χιλιετία δε σταύρωνα λέξη. Πού και πού καμιά ιδέα μου ανακάτευε το στομάχι και έπαιρνα τα βουνά- για λαγκάδια ούτε λόγος- περπατώντας πάνω στις κορυφές τους, όταν ο ουρανός ξεχειλισμένος από σύννεφα έψαχνε τα φωσφωρούχα του σώματα.
   Εκεί κρατούσα σημειώσεις στην κάννη του μολυβιού μου. Τις έμπηγα στο χαρτί, σαν σκιάχτρα διαλυμένα από κάποιον κακομασημένο έρωτα και έλεγα Χριστέ μου, αυτές οι λέξεις παραείναι νωπές για να πάω παρακάτω κι ο κόσμος τρέχει ανεμίζοντας αντικείμενα πάνω από το κεφάλι μου, τόσο επικίνδυνα να τα θαυμάζεις ή να τα κοιτάζεις από κοντά, όταν δεν έχεις πού την κεφαλή κλίναι.

Νομίζεις...

Νομίζεις ότι η ζωή είναι κάτι στο οποίο ίσως απλά στοιβαχτείς;

Κάτι σαν τρένο ή ταχεία;

   Τώρα είναι αργά, Απόπειρα, 2011

Οικογενειακή συγκέντρωση.

  Καθισμένοι γύρω από το τραπέζι κάτω από τη ροζ γάζα που έφραζε το δρόμο στις μύγες,
είπα: "ιδού αυτό είναι η ζωή, ένα κουκούτσι." Οι άλλοι γέλασαν'  δεν ήξεραν πόσο εύκολα μετέτρεπα τα δωμάτια σε διαδρόμους, τα πλακόστρωτα σε πόρτες εξόδου και τους σαθρούς πάγκους σε λουσταρισμένα τραπέζια.
  Ο μήνας αυτός με έκανε πάντα να τρώγομαι με τα ρούχα μου, που εκείνο τον καιρό ήταν ένα τζιν παντελόνι και μια κόκκινη μπλούζα. Και μια ζακέτα με μανσέτες, δώρο της αδερφής μου, από τα προηγούμενα γενέθλιά μου.
  Όσο άκουγα τις κουβέντες των άλλων και τη μουσική από το ραδιόφωνο με τη στραβή κεραία, αναρωτιόμουν πότε είχα ξαναζήσει αυτή τη μελωδία με μάτια θολά και την καρδιά τύμπανο να χτυπάει στις φλέβες, ενώ κάποια φωνή δίπλα έλεγε: ''έλα να δεις περνάνε απ΄ έξω'', μα ποιοι ήταν αυτοί, χέρια πόδια, πρόσωπα, ποδηλάτες, η πόλη ολόκληρη, η πόλη εάλω, μέχρι τη δεκαετία του επόμενου Σαββατοκύριακου περνούσαν - που πήγαινες κι εσύ - γυρεύοντας.


Ο πίνακας είναι της Νατάσας Μεταξά.






  

Η πάνινη κούκλα της Ανάστασης.

Θυμάμαι από παιδί, την αναστάσιμη χαρά να στέκει αλύγιστη σαν χάρακας με τους ώμους πεσμένους στα πλευρά της και το χορτάρι να τραγουδάει χωρίς ίχνος συστολής, όσους θα αναστηθούν εν ευθέτω χρόνω.
  Δεν έφερε πληγές, ουλές ή άλλα οδυνηρά σημάδια. Περίμενε με χαρακτηριστική υπομονή να έρθει η ώρα της, όπως περιμένω κι εγώ τον Επιτάφιο κάτω από το μπαλκόνι μου να σκάσει σαν οβίδα. Με λουλούδια να ραίνω τα πρόσωπα της πιο άδειας ζωής. Αλλά δε θα πω λέξη για τη ζωή εν τάφω, αν κάποιος ξένος τόπος εγκρίνει το θάνατο, που μου έχει χαρίσει αυτή η απερίγραπτη ευδαιμονία. Επειδή μέχρι να ξημερώσει η μεγάλη μέρα, δεν έχω λόγια για το πλάσμα στη λαμπάδα που μοιάζει με πάνινη κούκλα μα στην πραγματικότητα, είναι ένας άνθρωπος που τρέχει εδώ κι εκεί, με βήματα μιας άφιξης προσωρινής.

National Geographic.

Ο δικός μου άθλος
στη Γεωγραφία
ένας κολυμβητής αέρας
που με διατάζει να φυσήξω βουνά

στη Λεωφόρο Κηφισίας.

        Μυθική μέρα, Λίνα Φυτιλή - Ενδυμίων 2014.

Μυθική μέρα -  Ενδυμίων 2014

Σε βλέπω στον ύπνο μου

είσαι δεκάξι
με την παλιά φωνή
το γέλιο σου το φωταγωγημένο

και λέω
μήπως ξεχάσω τη χρονιά του '90
που έμπασε τη θάλασσα στο σπίτι

Θηρίο της αποκάλυψης-
αν έγραφα το ποίημα
απόψε-

θα είχες
κάτι από την αύρα
των ψυγείων

στα μαλλιά σου

Placebo ~ Requiem for a dream (+playlist)

1.

Ξυπνάμε
με την ιδέα ότι το φως
τ΄ αλλάζει όλα
ότι η υπέρτατη ταινία καταστροφής
θα έχει άλλη εξέλιξη

οι τίτλοι τέλους δε
θα ' χουν πάρει

τα βουνά

και διάτρητα
μάτια τυφλών ηρώων
θα μας κοιτάζουν
μέσα από τις
σπασμένες πλάκες
των πεζοδρομίων

ανθισμένοι